Adèle Bloemendaal (11 januari 1933 tot 21 januari 2017) was populair en heel karakteristiek drukte zij een stempel op alle producties waar ze in meespeelde. Bij ons thuis leek het woord 'ordinair' voor haar te zijn uitgevonden. Haar vette lach en Amsterdams accent werden afgekeurd, maar ik herinner me dat ze toch opvallend vaak op de tv bij ons thuis te zien was. Klaarblijkelijk was ze niet zo ordinair dat er niet naar gekeken werd. De afkeer voor waar zij voor stond had toch ook zo zijn aantrekkingskracht
De waardering of afkeer die je voor mensen en omstandigheden hebt, hangt sterk af van de sociale omgeving waarbinnen je verkeert. De culturele bagage van je herkomst is bij te stellen en mensen leren gaandeweg hun leven bij, maar dat kost tijd en soms gebeurt het nooit. De blauwdruk voor meningen is sterk bepaald door wat binnen je omgeving gebruikelijk is. Zo werd het café bij ons thuis in mijn jeugd als iets verderfelijks beschouwd. Adèle stond voor mijn ouders synoniem voor het café als verschijnsel. Voor mij verdween de negatieve connotatie die ik met het woord had toen ik me tijdens mijn studie in een andere omgeving ging begeven. Ik kwam erachter dat het wel meeviel met de slechte invloed van de horeca. Geen wonder dat mijn mening over haar ook aan verandering onderhevig was.
De laatste tijd zijn overal in de wereld patriotische lentes aangebroken. Natuurlijk zijn onze vaderlandse populisten Wilders en Baudet weer in de voorste gelederen te vinden. Hun grote held Trump heeft bij de inauguratie de toon gezet en zij voelen zich hierdoor gesterkt. Met veel vlagvertoon en heroïsche muziek wordt in diverse landen de vaderlandsliefde aangeprezen. Wilders verkeert dus in goed gezelschap. 'Wie niet met mij is, is tegen mij' staat in de bijbel; we moeten dus keuzes maken en kunnen dus niet neutraal zijn. De patriotten interpreteren deze spreuk wel heel beperkt. Wat zouden zij zich gelegen laten aan hen die zich op het pad van het gevaarlijke grijze gebied begeven? Het leven is simpel en tussenwegen maken het alleen maar onoverzichtelijk, lijken de patriotten te denken.
Onverdraagzaamheid en uitsluiten van (grote) groepen mensen is gevaarlijk. Maar hoe staan wij er zelf in? Wanneer komen wij in actie? Wat moet er gebeuren voordat wij in beweging komen? Ik moest denken aan een prachtig lied dat Adèle eens daarover zong: De bokken en de schapen. Indrukwekkend en erg indringend zet ze ons aan het denken. Adèle was meer dan de verpersoonlijking van het café.
Hier is de tekst van het lied:
Het is allang weer afgelopen met de Praagse lente
En god beware me voor Chileense tegenargumenten
De knoet kan rood of zwart zijn
Maar de knoet wil altijd slaan
De dictatuur maakt links en rechts dezelfde kortemetten
Met ieder die zich tegen zijn dictaten durft verzetten
Stel nou eens dat er hier een komt, hoe zal het hier dan gaan
Stel nou eens dat er hier een komt, hoe zal het hier dan gaan
Wie waagt zich dan aan een protest
En wie blijft zich vergapen
De goeden en de kwaden
De bokken en de schapen
Wanneer zo'n dictatuur hier in dit land ooit huis zal houden
Wie moet ik dan gaan vrezen en wie kan ik nog vertrouwen
En zegt het dan nog wat, zoals ik nu de mensen ken
De protesteerders, zullen die dan ook hun stem verheffen
De verontrusten, zullen die dan ook het kwaad beseffen
Wat weet ik van degenen door wie ik omgeven ben
Wat weet ik van degenen door wie ik omgeven ben
Wie staat dan juichend langs de kant
En wie grijpt naar een wapen
De goeden en de kwaden
De bokken en de schapen
En dan hoe zal het gaan
Met wie mij lief zijn in de dagen
Zal mijn familie mij nog op visite durven vragen
Of liever maar niet thuis zijn als ik langs kom onverwachts
Zullen mijn beste vrienden mij, zo nodig wel verbergen
Of zullen zij me vragen zoveel niet van hen te vergen
Zal ik naast iemand nog wel hardop durven dromen 's nachts
Zal ik naast iemand nog wel hardop durven dromen 's nachts
Wie wordt van zijn bed gelicht en wie mag blijven slapen
De goeden en de kwaden
De bokken en de schapen
Wat weet ik trouwens van mezelf
Ik durf niet eens voorspellen
Of ik dan zelf bereid zal zijn om mij teweer te stellen
Als daar gevangenisstraf op staat
Vernedering en pijn
Zal ik dan kunnen zwijgen als ik iets niet prijs wil geven
Zal ik dan kunnen sterven als ik graag wil blijven leven
Zal ik dan moed voldoende hebben om niet laf te zijn
Zal ik dan moed voldoende hebben om niet laf te zijn
Om niet laf te zijn
Wie zullen dan de jagers zijn en wie zijn dan de prooien
De bokken en de schapen
De levende en de dooien
Comments