In 1999 ging ik via Moskou voor het eerst naar Krasnoyarsk (de stad die afgebeeld staat op het 10 roebel biljet) om daar concerten te geven met Vera Baranova, Tatiana Korotkova en Dmytri en Tanja Chodoch. Ik zou er nog vele malen naar toe gaan om er grote concerten te geven en er met interessante musici in contact te komen. Ik heb de reis gemaakt met Henk Sprenkels die toen in Moskou werkte en mij als tolk ook op volgende reizen vergezelde.
Onlangs kwam ik bij het opruimen weer het reisdagboek tegen dat ik toen heb bijgehouden van mijn reizen in december 1999 en oktober 2000. Het was fijn om de herinneringen nog eens op te halen en ze geven een goed beeld van de ontmoeting tussen twee culturen: die van West-Europa en het verre Siberië. Voor mij was het een ervaring die mijn benadering van muziek voorgoed heeft veranderd. Ik schreef op 8 december 1999: 'Ik vond het jammer dat er een eind komt aan deze indrukwekkende reis. Dingen zijn niet meer hetzelfde als voorheen.'
Er vielen mij toen een aantal zaken op en die heb ik in het reisdagboek dat ik van Kitty cadeau had gekregen puntsgewijs opgetekend. Het zijn aantekeningen van 20 jaar geleden en ze geven aan hoe ik als vertegenwoordiger van de Westeuropese cultuur de verschillen tussen oost en west heb ervaren. Het was niet mijn bedoeling om een waardeoordeel uit te spreken. Het was gewoon anders dan ik in West-Europa gewend was. Hier volgt een greep uit mijn aantekeningen:
Marktkraampjes en winkels die 24 uur per dag zijn geopend; er is geen sluitingstijdBloemen zijn bijna onbetaalbaar duur (7 rozen kostten toen 50 guldens) en komen uit HollandBussen zijn vreselijk oudIn de overvolle bus geef je het geld via de overige passagiers door naar voren en je krijgt het wisselgeld en de kaartjes ook op die manier terug
Personenauto's worden alleen door mannen bestuurd
Het verschil tussen arm en rijk is best grootVeel mensen leven in kleine appartementen
Het is gebruikelijk dat je de schoenen uitdoet bij binnenkomst
Je geeft pas een hand als je de drempel van het huis gepasseerd bent
Bij bezoek een oneven aantal bloemen geven
Er wordt veel getoost en er is altijd eten bij het drinken
De derde toost heeft als onderwerp 'vrouwen' en aan de rangorde van wie de toost uitspreekt kun je ook de plaats in de sociale pikorde herleiden. De eerste spreker staat per definitie het hoogst in de sociale hiërarchie Deze duidelijke hiërarchische structuur is ook herkenbaar in alle maatschappelijke sociale betrekkingen
Men heeft enorm veel respect voor hoogwaardigheidsbekleders
Men is erg diplomatiek: er is altijd hoop; men is er moreel klaar voor of men vindt iets interessant
Kamermeisjes in hotels doen de was, strijken en verstellen
Het is handig om sigaretten op zak te hebben zodat je die kunt weggeven. Dit wordt zeer op prijs gesteld
Aan de ene kant zijn vrouwen zeer geëmancipeerd (veel vrouwen doen ook fysiek zwaar werk), aan de andere kant is de rolverdeling thuis zeer traditioneel
Voetgangers zijn vogelvrij op straat
Verkeerslichten springen gelijktijdig om en dan moet je rennen voor je leven
Men is erg gastvrij; als je wordt uitgenodigd bij iemand thuis is de tafel zeer overvloedig gedekt en is niets te veel
Ik zal in de volgende blogs fragmenten van mijn reisdagboek uit die tijd plaatsen. Zoals gezegd waren die ervaringen bepalend voor de manier waarop ik sindsdien in het leven sta.
Comments